امروزه یکی از نشانههای توسعه یافتگی جوامع، میزان توجه افراد آن جامعه به کتاب و کتابخوانی است و محور اساسی رشد و توسعه، تحقیقات است. از سوی دیگر بهرههای اخروی علم و دانش در رأس تعلیمات دین مبین اسلام قرار دارد تا آنجا که اولین کلام خداوند در هدایت بشر، توصیه به خواندن است.
پیش از هرچیز، باید به خاطر داشته باشید که این شما هستید که باید ذهن خود را جهت دهید و با موضوع مطالعه درگیر کنید. برای این منظور با استفاده از روش «مطالعه متمرکز» که بهترین راه مبارزه با حواس پرتی است، زمینه فعالیت ذهنی پایدار و هدفمند را فراهم کنید.
روشهای متعددی برای مطالعه بیان شده است. اما یکی از معروف ترین فنون بهسازی حافظه، روش «پس خبا» نام دارد. این روش بدین منظور ابداع شده که توانایی فرد را برای مطالعه و به خاطر سپردن مطالب افزایش دهد. نام این روش «پس خبا» متشکل از حروف اول عنوان پنج مرحله ای آن است. پیش خوانی، سؤال کردن، خواندن، به خود پس دادن و آزمون.
مرحله پیش خوانی، شامل خواندن فهرست مطالب فصل، مرور سریع بر مطالب فصل همراه با توجه ویژه به عناوین بخشهای اصلی و فرعی آن و خواندن دقیق خلاصه مطالب در پایان فصل است.
در مرحله سؤال کردن، فرد با دقت عنوانهای اصلی و فرعی را میخواند و آنها را به صورت سؤال در میآورد.
در مرحله خواندن، هر بخش را به قصد پاسخ دادن به این سؤالها میخواند و در مرحله به خود پس دادن، تلاش میکند اندیشههای اصلی آن بخش را به یادآورد و اطلاعات را از بر بخواند.
دو مرحله سؤال کردن و خواندن تقریباً به طور قطع فرد را وامی دارد هنگام رمزگردانی مطلب به بسط معنایی آن بپردازد و در مرحله به خود پس دادن، مجبور میشود، بازیابی را تمرین کند.
مرحله پنجم یا آزمون، پس از به پایان رساندن فصل میآید. فرد سعی میکند نکات اصلی خواندههای خود را به یادآورد و بفهمد که مطالب مختلف چگونه به یکدیگر پیوند میخورند. این مرحله بسط معنایی و تمرین اضافی برای بازیابی را بر میانگیزد. خلاصه اینکه روش «پس خبا» به سه اصل اساسی بهسازی حافظه استوار است.
این سه اصل عبارتند از: سازماندهی مطلب، بسط معنایی مطلب و تمرین بازیابی.
محمد سبحانی یامچی، هنر سخنرانی، ص176.